Op 6 juni bood Sander Dekker, minister voor Rechtsbescherming mede namens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de Tweede Kamer het Actieplan Verbetering Feitenonderzoek in de Jeugdbeschermingsketen aan. Dit actieplan is opgesteld door Jeugdzorg Nederland (JN) namens de Gecertificeerde Instellingen (GI), de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK), en het Landelijk Netwerk Veilig Thuis (VT) namens Veilig Thuis, in nauwe samenwerking met LOC Zeggenschap in de Zorg (LOC).

Het doel van het plan is te komen tot goed feitenonderzoek en onderbouwde besluiten in de jeugdbeschermingsketen, met betrokkenheid van ouders en kinderen, zoals aangekondigd in actielijn 5 van het programma Zorg voor de Jeugd: jeugdigen beter beschermen als hun ontwikkeling gevaar loopt.

In het Europese project Advancing the Defence Rights of Children, (‘ADCR’) wordt een multi-disciplinair cursusprogramma ontwikkeld dat tot doel heeft om bij advocaten binnen heel Europa zowel de kennis als de vaardigheden te vergroten om effectieve bijstand aan kinderen in het strafproces te kunnen bieden. Het cursusprogramma dat in dit project wordt opgesteld, biedt een kapstok voor trainingen in elk Europees land gericht op implementatie van de EU-richtlijn 2016/800. Daarnaast biedt het handvatten voor jeugdrechtadvocaten.

De VNJA, lokale jeugdrechtverenigingen (o.a. de Haagse Vereniging van Jeugdrechtadvocaten), Defence for Children en Young in Prison geven met de studiedag van de VNJA op 24 april 2018 en lokale bijeenkomsten in juni deze Fair Trials training verder vorm.

Data en plaatsen van de lokale bijeenkomsten:

Het International Juvenile Justice Observatory (IJJO) is samen met de European Counsel for Juvenile Justice (ECJJ) bezig met een Europees project ‘Strengthening Juvenile Justice Systems in the counter-terrorism context’.  In het kader van dit project, dat gefinancierd wordt door de EU, is beschreven hoe in zes verschillende Europese landen (Nederland, Frankrijk, België, Duitsland, Oostenrijk, Kroatië) wordt omgegaan met radicaliserende, geradicaliseerde en uit IS-gebied terugkerende jeugdigen. Defence for Children Nederland en Stichting 180 hebben het hoofdstuk over Nederland voor hun rekening genomen. Tevens wordt in het kader van dit project een ‘white-paper’ met best practices en aanbevelingen opgesteld ten behoeve van alle lidstaten.

Op 22 februari jl. vond een expertmeeting plaats waarbij met de projectpartners en jeugdrechtspecialisten uit Europa de onderzoeksrapporten uit de zes landen zijn besproken en input is  geleverd voor de White paper. Cindy Koole en Coosje Peterse (respectievelijk voorzitter en secretaris van de VNJA) waren uitgenodigd om hieraan deel te nemen. Het was zeer waardevol met 25 jeugdrechtspecialisten (uit wetenschap en praktijk) uit de EU over dit belangrijke en actuele onderwerp te spreken.

Op 27 november 2017 is het rapport ‘Voorlopige hechtenis van jeugdigen in uitvoering’ verschenen. Het rapport is opgesteld door onderzoekers van de afdelingen Jeugdrecht en Criminologie van de Universiteit Leiden in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

In het rapport leest u de bevindingen van onderzoek naar de voorlopige hechtenispraktijk in jeugdstrafzaken en de kenmerken van de betrokken jeugdige verdachten. Het onderzoek geeft inzicht in de kenmerken die verband houden met de beslissingen van de rechter-commissaris en raadkamer over de schorsing van de voorlopige hechtenis, laat zien hoe beslissingen over de voorlopige hechtenis van jeugdige verdachten zich verhouden tot de uiteindelijke afdoening van jeugdstrafzaken en in hoeverre van de voorlopige hechtenis een ‘prejudiciërende werking’ uitgaat.

Aan de hand van deze bevindingen kan (een betere) invulling worden gegeven aan de verplichtingen die voortvloeien uit het Nederlandse en internationale recht ten aanzien van jeugdigen in voorlopige hechtenis en wordt een belangrijke basis gelegd voor beleidskeuzes gericht op de ontwikkeling van passende alternatieven voor de voorlopige hechtenis van jeugdige verdachten in justitiële jeugdinrichtingen.

Op 25 januari promoveerde Yannick van den Brink bij de Universiteit Leiden met het proefschrift ”Voorlopige hechtenis in het Nederlandse jeugdstrafrecht”. Het onderzoek richt zich op de vraag of de rechten van minderjarige verdachten in voorlopige hechtenis voldoen aan internationale en Europese kinder- en mensenrechtenverdragen. Van den Brink heeft in dit kader zaken geobserveerd bij verschillende rechtbanken en professionals geïnterviewd.

Van den Brink concludeert dat de voorlopig hechtenis diverse functies vervult en daardoor een belangrijke positie inneemt in het jeugdstrafrecht. Anderzijds concludeert hij ook dat de bescherming van minderjarige verdachten tegen onregelmatige en willekeurige toepassing van voorlopige hechtenis niet optimaal is gewaarborgd. Dat voorlopige hechtenis van minderjarigen structureel enkel op legitieme gronden en als uiterste maatregel en voor zo kort mogelijke duur wordt toegepast is niet gegarandeerd.

Van den Brink doet concrete aanbevelingen voor de wetgever, beleidsmakers, rechterlijke macht en andere betrokkenen in de rechtspraktijk. Bijvoorbeeld:

–        Het schrappen van schorsing onder voorwaarden en vervanging door een model waarin de rechter niet eerst de         voorlopige hechtenis hoeft te bevelen voordat hij/ zij minder ingrijpende alternatieven kan inzetten;

–        Het loslaten van de nauwe samenhang tussen toepassing van de voorlopige hechtenis en straftoemeting in de jeugdstrafrechtspraktijk;

–        Terughoudendheid bij kinderrechters in hun besluitvorming over voorlopige hechtenis met het op basis van ‘pedagogische overwegingen ’voorbij gaan aan fundamentele rechten van minderjarige verdachten.

Op 6 maart 2018 heeft de minister voor Rechtsbescherming, Sander Dekker, in een Kamerbrief gereageerd op het proefschrift.

Halt houdt zich bezig met beginnende jeugdcriminaliteit. Steeds vaker vindt deze jeugdcriminaliteit online plaats, zoals ongewenste sexting, online pesten en cybercrime. Halt heeft hiervoor in 2017 verschillende nieuwe interventies ontwikkeld.